Một liên kết giữa tai trong và não giúp bạn giữ thăng bằng khi ra khỏi giường hoặc đi bộ trên mặt đất gồ ghề. Đây được gọi là hệ thống tiền đình của bạn.
Nếu một căn bệnh hoặc chấn thương làm hỏng hệ thống này, bạn có thể bị rối loạn tiền đình. Chóng mặt và khó giữ thăng bằng là những triệu chứng phổ biến nhất, nhưng bạn cũng có thể gặp vấn đề về thính giác và thị giác.
Rối loạn tiền đình là gì?
Tiền đình là bộ phận thuộc hệ thần kinh nằm ở phía sau ốc tai hai bên. Tiền đình có vai trò cân bằng cơ thể, duy trì trạng thái thăng bằng ở các tư thế, trong hoạt động, phối hợp các bộ phận cử động như mắt, tay, chân, thân mình…
Rối loạn tiền đình là tình trạng quá trình truyền dẫn và tiếp nhận thông tin của tiền đình bị rối loạn hoặc tắc nghẽn do dây thần kinh số 8 hoặc động mạch nuôi dưỡng não bị tổn thương hay các tổn thương khác ở khu vực tai trong và não. Điều này khiến cho tiền đình mất khả năng giữ thăng bằng, cơ thể loạng choạng, hoa mắt, chóng mặt, quay cuồng, ù tai, buồn nôn… Những triệu chứng này lặp đi lặp lại nhiều lần, xuất hiện đột ngột khiến người bệnh rất khó chịu, ảnh hưởng lớn tới cuộc sống và khả năng lao động của người bệnh.
Rối loạn tiền đình thường gặp
Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính (BPPV): Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây chóng mặt tư thế , một cảm giác đột ngột rằng bạn đang quay hoặc lắc lư. Nó xảy ra khi các tinh thể canxi nhỏ trong một phần tai của bạn di chuyển đến khu vực mà chúng không nên ở đó. Điều này làm cho tai trong của bạn nói với bộ não của bạn rằng bạn đang di chuyển khi bạn thực sự không.
BPPV có thể được điều trị thông qua một loạt các cử động đầu mà bác sĩ hướng dẫn cho bạn. Những thứ này đặt các tinh thể trở lại nơi chúng được cho là.
Viêm mê đạo tai (Labyrinthitis): Bạn có thể biết đây là bệnh nhiễm trùng tai trong. Nó xảy ra khi một cấu trúc mỏng manh nằm sâu bên trong tai của bạn được gọi là mê cung bị viêm. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng giữ thăng bằng và thính giác của bạn, mà bạn còn có thể bị đau tai, áp lực, mủ hoặc chất lỏng chảy ra từ tai, buồn nôn và sốt cao .
Nếu viêm mê cung của bạn là do nhiễm vi khuẩn, bạn có thể cần dùng thuốc kháng sinh . Bác sĩ của bạn cũng có thể khuyên dùng steroid để giúp giảm viêm hoặc một loại thuốc khác được gọi là thuốc chống nôn để giúp giảm nôn và chóng mặt.
Viêm dây thần kinh tiền đình: Nhiễm vi-rút ở một nơi khác trong cơ thể bạn, chẳng hạn như thủy đậu hoặc sởi , có thể gây ra chứng rối loạn này ảnh hưởng đến dây thần kinh gửi âm thanh và thông tin cân bằng từ tai trong đến não của bạn. Các triệu chứng phổ biến nhất là chóng mặt đột ngột kèm buồn nôn, nôn và đi lại khó khăn.
Để điều trị viêm dây thần kinh tiền đình, bác sĩ có thể cho bạn dùng thuốc để tiêu diệt vi-rút gây bệnh.
Bệnh Meniere: Những người mắc chứng rối loạn này đột ngột bị chóng mặt, ù tai (âm thanh như tiếng chuông, ù hoặc ầm ầm trong tai), giảm thính lực và cảm giác đầy tai bị ảnh hưởng. Điều này có thể do quá nhiều chất lỏng ở tai trong, do vi-rút, dị ứng hoặc phản ứng tự miễn dịch. Mất thính giác trở nên tồi tệ hơn theo thời gian và có thể là vĩnh viễn trong một số trường hợp.
Một số thay đổi về lối sống có thể giúp ích — như cắt giảm lượng muối, caffein và rượu và thuốc có thể làm dịu các đợt tấn công khi chúng xảy ra. Trong một số ít trường hợp, mọi người cần phẫu thuật để giảm các triệu chứng của họ. Các bộ phận của tai trong bị ảnh hưởng bị cắt hoặc loại bỏ để chúng ngừng gửi tín hiệu cân bằng sai đến não của bạn.
Rò ngoại dịch (PLF): Đây là vết rách hoặc khiếm khuyết giữa tai giữa và tai trong chứa đầy chất lỏng có thể khiến bạn cảm thấy chóng mặt và có thể gây mất thính giác . Bạn có thể bị PLF bẩm sinh hoặc có thể do chấn thương áp suất (tăng áp lực trong tai), chấn thương đầu hoặc nâng vật nặng.
Phẫu thuật có thể giúp sửa chữa lỗ rò ngoại dịch. Các vết hở hoặc vết rách có thể được bịt kín bằng khăn giấy lấy từ phần bên ngoài tai của bạn.
Rối loạn tiền đình khác
U thần kinh thính giác : Khối u ở tai trong của bạn không phải là ung thư và phát triển chậm, nhưng nó có thể chèn ép các dây thần kinh kiểm soát thính giác và thăng bằng của bạn. Điều đó dẫn đến mất thính lực , ù tai và chóng mặt. Trong một số trường hợp, u thần kinh có thể chèn ép vào dây thần kinh mặt của bạn và khiến bên đó của khuôn mặt bạn cảm thấy tê liệt.
U dây thần kinh âm thanh có thể được loại bỏ bằng phẫu thuật hoặc bác sĩ có thể điều trị bằng bức xạ để ngăn không cho nó phát triển.
Nhiễm độc tai: Một số loại thuốc và hóa chất có thể làm hỏng tai trong của bạn. Những người khác tấn công dây thần kinh kết nối tai trong của bạn với não của bạn. Hoặc có thể gây mất thính lực. Đôi khi, điều này trở nên tốt hơn khi bạn ngừng dùng thuốc hoặc tránh xa hóa chất. Trong các trường hợp khác, thiệt hại có thể là vĩnh viễn.
Ống dẫn nước tiền đình mở rộng (EVA): Các kênh hẹp, xương đi từ tai trong đến bên trong hộp sọ của bạn được gọi là ống dẫn nước tiền đình. Nếu những thứ này lớn hơn mức bình thường, bạn có thể mất thính lực. Nguyên nhân của EVA không rõ ràng nhưng dường như chúng có liên quan đến một số gen nhất định mà bạn có thể nhận được từ cha mẹ mình.
Không có điều trị đã được chứng minh cho EVA. Cách tốt nhất để bảo vệ thính giác của bạn là tránh các môn thể thao va chạm hoặc bất cứ thứ gì có thể dẫn đến chấn thương đầu và tránh xa những thay đổi nhanh về áp suất, chẳng hạn như loại xảy ra với lặn biển.
Chứng đau nửa đầu tiền đình: Nếu não của bạn gửi tín hiệu sai đến hệ thống cân bằng của bạn, điều đó có thể dẫn đến đau đầu dữ dội , chóng mặt, nhạy cảm với ánh sáng hoặc âm thanh, mất thính lực và ù tai. Một số người cũng nói rằng họ bị mờ mắt .
Nếu bạn thường xuyên bị đau nửa đầu tiền đình, bác sĩ có thể kê cho bạn một loại thuốc để ngăn chặn chúng. Nhiều loại thuốc, bao gồm một số thuốc chống trầm cảm và thuốc chẹn kênh canxi (làm giãn mạch máu của bạn), có thể hữu ích.
Mal de debarquement: Khi bạn di chuyển theo cách mà bạn chưa từng có trước đây, chẳng hạn như trên thuyền, bộ não của bạn sẽ thích nghi với cảm giác đó. Nhưng đôi khi, nó có thể bị “mắc kẹt” trong chuyển động mới và bạn có thể cảm thấy mất thăng bằng, giống như bạn đang đung đưa hoặc lắc lư, ngay cả khi bạn đã ngừng chuyển động. Tình trạng này thường trở nên tốt hơn sau vài giờ nhưng đôi khi các triệu chứng có thể kéo dài hàng tuần hoặc thậm chí hàng năm.
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác bao gồm đi loạng choạng, khó tập trung hoặc cảm thấy mệt mỏi. Không có cách chữa trị, nhưng bạn có thể kiểm soát các triệu chứng bằng thuốc và phục hồi chức năng tiền đình.
Nguyên nhân gây bệnh rối loạn tiền đình là gì?
– Nguyên nhân tiền đình ngoại biên
Viêm dây thần kinh tiền đình: Do virus Zona, thủy đậu, quai bị (chiếm khoảng 5% các trường hợp), gây liệt dây thần kinh tiền đình dẫn đến chóng mặt xuất hiện đột ngột, kéo dài nhiều giờ đến vài tháng nhưng không rối loạn thính lực (khác với hội chứng Meniere).
Rối loạn chuyển hóa: tiểu đường, tăng ure huyết, suy giáp…
Các nhóm nguyên nhân khác:
- Hội chứng Meniere: Phù nề vùng tai trong
- Viêm tai giữa cấp và mạn
- Dị dạng tai trong.
- Chấn thương vùng tai trong
- U dây thần kinh số VIII
- Sỏi nhĩ.
- Tác dụng không mong muốn của thuốc (streptomycin, gentamycin…); rượu, ma túy
- Say tàu xe
- Nhãn cầu: Nhìn đôi
– Nguyên nhân tiền đình trung ương
- Thiểu năng tuần hoàn sống nền;
- Hạ huyết áp tư thế;
- Hội chứng Wallenberg;
- Nhồi máu tiểu não;
- Xơ cứng rải rác;
- U tiểu não…
- Nhức đầu Migraine.
- Bệnh Parkinson;
- Giang mai thần kinh,
– Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh rối loạn tiền đình như:
- Tuổi tác: Bất cứ ai dù ở độ tuổi nào cũng có thể mắc bệnh rối loạn tiền đình nhưng người lớn tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn người trẻ. Ước tính cứ 100 người trên 40 tuổi trở lên thì có khoảng 35 người mắc bệnh rối loạn tiền đình.
- Tiền sử bị chóng mặt: Những người đã từng bị chóng mặt có nhiều khả năng bị choáng váng, hoa mắt, mất thăng bằng… trong tương lai. Tăng nguy cơ bị bệnh rối loạn tiền đình.
- Lưu ý: Khi có những dấu hiệu rối loạn tiền đình kể trên hoặc bất cứ những thay đổi bất thường của cơ thể bạn cần đi khám càng sớm càng tốt để các bác sĩ thăm khám, chẩn đoán và có phương pháp điều trị bệnh kịp thời.
Các phương pháp điều trị bệnh rối loạn tiền đình
- Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, sử dụng thuốc đúng và đủ liều theo đơn thuốc bác sĩ kê. Các loại thuốc và liều lượng sử dụng của mỗi người là khác nhau, tùy thuộc và quá trình kiểm tra, xét nghiệm lâm sàng xác định nguyên nhân và mức độ tổn thương của bệnh.
- Tập các bài tập phục hồi chức năng tiền đình. Các bài tập này được sẽ giúp tăng cường hoạt động phối hợp các bộ phận của cơ thể, giúp não nhận biết tín hiệu và xử lý các tín hiệu từ tiền đình thông suốt, nhịp nhàng hơn.
- Tập thể dục đều đặn: tập thể dục giúp tăng cường sức khỏe, tăng cường lưu thông khí huyết, giúp quá trình tuần hoàn máu não ổn định hơn. Đồng thời giảm bớt áp lực, căng thẳng cho người bệnh.
- Cân bằng giữa làm việc và nghỉ ngơi
- Có chế độ ăn uống hợp lý: Ăn đầy đủ các nhóm chất, cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể. Ăn nhiều rau, củ, quả; hạn chế các đồ ăn chiên xào, đồ ăn nhiều dầu mỡ…
- Thực hiện phẫu thuật nếu cần thiết: Nếu các biện pháp điều trị bệnh rối loạn tiền đình trên không có hiệu quả, không cải thiện tình trạng bệnh thì bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật.
Phương pháp điều trị rối loạn tiền đình bằng diện chẩn
>> Xử Lý Rối Loạn Tiền Đình, Chống Mặt Chuyên Sâu Bằng Diện Chẩn
>> Chữa Rối Loạn Tiền Đình, Chóng Mặt Bằng Diện Chẩn – LY Hoàn Chu
>> Chữa Khỏi Chóng Mặt Mấy Chục Năm Bằng Diện Chẩn – LY Trần Dũng Thắng
>> 5 Bước Khắc Phục Chứng Rối Loạn Tiền Đình Bằng Diện Chẩn
Lời Kết
Rối loạn tiền đình là tình trạng quá trình truyền dẫn và tiếp nhận thông tin của tiền đình bị rối loạn hoặc tắc nghẽn do dây thần kinh số 8 hoặc động mạch nuôi dưỡng não bị tổn thương hay các tổn thương khác ở khu vực tai trong và não. Bệnh có thể để lại biến chứng nguy hiểm và gây đột quỵ. Vì thế khi có dấu hiệu của bệnh rối loạn tiền đình, người bệnh nên đến các trung tâm y tế để thăm khám và điều trị.
Bài viết tham khảo nguồn:
1. https://www.webmd.com/brain/vestibular-disorders-facts
2. https://www.vinmec.com/vi/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/roi-loan-tien-dinh-la-benh-gi/
